Thứ Ba, 13 tháng 12, 2011

Chương 16. Các tội xâm phạm trật tự quản lý kinh tế

CHƯƠNG 16. CÁC TỘI XÂM PHẠM TRẬT TỰ QUẢN LÝ KINH TẾ


 

1. Khái niệm chung

1.1. Định nghĩa

Các tội xâm phạm trật tự quản lý kinh tế là những hành vi nguy hiểm cho xã hội, xâm hại nền kinh tế quốc dân, gây thiệt hại cho lợi ích của Nhà nước, lợi ích hợp pháp của tổ chức và của công dân qua việc vi phạm qui định của Nhà nước trong quản lý kinh tế.


 

1.2. Các đặc trưng chung

a. Khách thể loại

- Quan hệ xã hội bị xâm hại: Trật tự quản lý kinh tế.

Luật HS không ghi là tội phạm kinh tế: có liên quan đến nền kinh tế (rộng)

Trật tự quản ký kinh tế là tổng thể các quy trình, thủ tục, nội dung, phạm vi, địa vị pháp lý của chủ thể khi tiến hành các hoạt động sản xuất, kinh doanh, lưu thông hàng hóa, sản phẩm cũng như sử dụng các nguồn tài nguyên để tạo ra lợi nhuận.

Trật tự này do nhà nước quy định nhằm đảm bảo quyền của chủ thể kinh doanh, người tiêu dùng, đảm bảo ổn định và tăng trưởng kinh tế

- Đối tượng tác động:

  • Hàng hóa, hàng giả, hàng cấm;
  • Các loại tem giả, vé giả;
  • Các đối tượng sở hữu công nhiệp.
  • Các loại tài nguyên
  • Các loại tiền, ngân phiếu, công trái, séc và các loại giấy tờ có giá khác;

b. Biểu hiện khách quan

* Cấu thành tội phạm phức tạp

  • CTTP hình thức: các điều 153,154,155,157,159,161,162,164,171,174,180,181;
  • CTTP vật chất: các điều 160,165,169,170,172,179;
  • Cả hai loại cấu thành tội phạm hình thức và vật chất: các điều 156, 158, 162, 166, 167, 168, 173, 175, 176, 177, 178. (hình thức, vật chất nếu có điều kiện nhân thân gây thiệt hại....)

=> Đa số mô hình cơ bản

* Hành vi khách quan

- Hành vi khách quan của các tội xâm phạm TTQLKT gồm 2 loại:

i/. Hành vi sản xuất, kinh doanh, lưu thông hàng hóa, sử dụng, quản lý, khai thác tài nguyên trái phép mà chủ thể là bất kỳ ai (điều 153, 154, 155, 156, 157, 158, 159, 160, 161, 162, 163, 164, 168, 171, 172, 173, 175, 180 & 181);

ii/. Hành vi cố ý vi phạm các quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế của người có chức vụ, quyền hạn (điều 165, 166, 167, 169, 170, 174, 176, 177, 178, 179).

    

* Hậu quả của tội phạm

Hậu quả nghiêm trọng là dấu hiệu khá phổ biến trong CTTP, nội dung của hậu quả nghiêm trọng rất đa dạng phụ thuộc vào nội dung cụ thể của mỗi tội phạm à
Mù mờ nhưng công chức áp dụng PL cũng thiếu sáng tạo.

- Thiệt hại về tài sản (thất thu, mất mát tài sản…);

- Thiệt hại thể chất (tính mạng, sức khỏe);

- Thiệt hại phi vật chất: ảnh hưởng nghiêm trọng đến chính sách của Nhà nước, kế hoạch sản xuất - kinh doanh của tổ chức; làm lũng đoạn thị trường; mất đoàn kết nội bộ, làm hư hỏng cán bộ…


 

c) Chủ thể

- Chủ thể thường.

- Chủ thể đặc biệt: các điều 165, 166, 167, 169, 170, 174, 176, 177, 178, 179.

- Một số đặc điểm nhân thân là dấu hiệu định tội

+ Đã bị xử phạt hành chính mà còn vi phạm

+ Đã bị xử lý kỷ luật mà còn vi phạm

+ Đã bị kết án nhưng chưa được xóa án mà còn vi phạm.

+ Tử hình tội Đ158


 

d)     Mặt chủ quan

- Lỗi: hầu hết là cố ý;

- Động cơ vụ lợi hoặc động cơ cá nhân khác (Điều 167);

- Mục đích: thu lợi bất chính (Điều 160).


 

3.    Đường lối xử lý


 

LOẠI TỘI PHẠM


 

Loại tội phạm

Số tội phạm / tổng số khung HP

Tỉ lệ %

Tội ít nghiêm trọng

23/73

31,5%

Tội nghiêm trọng

25/73

34,2%

Tội rất nghiêm trọng

18/73

24,6%

Tội đặc biệt nghiêm trọng

07/73

9,7%


 


 

HÌNH PHẠT CHÍNH


 

Loại hình phạt

Số điều qui định/ Tổng số điều

Tỉ lệ %

Cảnh cáo

2/29

6,8%

Phạt tiền

19/29

65,2%

Cải tạo không giam giữ

17/29

58,6%

Tù có thời hạn

29/29

100%

Tù chung thân

5/29

10,3%

Tử hình

1/29

10,3%


 

HÌNH PHẠT BỔ SUNG


 

Loại hình phạt

Số điều qui định/ Tổng số điều

Tỉ lệ %

Phạt tiền

23/29

79,3%

Tịch thu tài sản

13/29

44,8%

Cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định

25/29

86,2%


 

2. Một số tội phạm cụ thể

2.1. Tội buôn lậu (Điều 153)

a. Định nghĩa: Buôn lậu là hành vi buôn bán trái phép hàng hóa, tiền tệ qua biên giới.

b. Các dấu hiệu pháp lý:

* Đối tượng tác động:

- Hàng hoá, tiền tệ, ngoại tệ, kim khí quý, đá quý;

+ Hàng hóa thông thường: 100tr trở lên

+ Dưới 100 triệu đồng cộng thêm đã bị xử phạt hành chính....(đặc điểm xấu về nhân thân)

- Vật phẩm thuộc di tích lịch sử, văn hoá trái phép: không cần số lượng??;

- Hàng cấm:

+ Số lương lớn + đặc điểm xấu nhân thân loại trừ ma túy, chất nổ, vũ khi quân dụng có tính chất, công dụng đặc biệt. Danh mục hàng cấm Nghị định 59/2006, NĐ 43/2009, ví dụ pháo.

* Khách thể: trật tự quản lý nhà nước về kinh tế, ngoại thương, bảo vệ sản xuất trong nước.

* Hành vi khách quan: Buôn bán trái phép qua biên giới: hành vi mua đi bán lại, hoặc mua nhằm bán lại hàng hóa qua biên giới không đúng với quy định của NN về việc đưa hàng hóa ra hoặc vào Việt Nam.

Thí dụ:

+ Mua bán: quốc cấm

+ Buôn bán: kinh doanh, có thể kinh doanh hợp pháp và bất hợp pháp

* Biểu hiện khách quan: thủ đoạn rất tinh vi.

- Ranh giới giữa tội buôn lậu và trốn thuế

* Cấu thành hình thức

* Lỗi có ý, chủ thể thường


 

2.2. Tội vận chuyển trái phép hàng hóa, tiền tệ qua biên giới (Điều 154)

- Đối tượng tác động: gần như là giống nhau (vật phẩm di tích văn hóa + nhân thân xấu)

- Hành vi vận chuyển

- Mục đích: cho mình hoặc vận chuyển thuê (không biết hàng lậu, biết là đồng phạm tội buôn lậu).


 

2.3. Tội sản xuất, tàng trữ, vận chuyển, buôn bán hàng cấm (155)

a. Định nghĩa: Điều 155. Không có chữ trái phép vì đã cấm rồi

b. Các dấu hiệu pháp lý:

* Đối tượng tác động: một số mặt hàng mà Nhà nươc cấm kinh doanh. (Nghị định 59/2006. 43/2009, loại trừ hàng cấm kinh doanh đặc biệt trong BLHS đã quy định tội cụ thể

Mua bán 1 ngày 2 cây thuốc lậu tính lên 1 năm???? Cái nào không khả thi thì bỏ? Tại sao không bỏ

* Hành vi: trong nội địa việt nam, buôn bán qua biên giới là buôn lậu

+ Sản xuất;

+ Tàng trữ;

+ Vận chuyển;

+ Buôn bán.


 

Phụ lục I
DANH MỤC HÀNG HÓA, DỊCH VỤ CẤM KINH DOANH

(Ban hành kèm theo Nghị định số 59/2006/NĐ-CP
ngày 12 tháng 6 năm 2006 của Chính phủ)

STT

Tên hàng hóa, dịch vụ

A

Hàng hóa

1

Vũ khí quân dụng, trang thiết bị, kỹ thuật, khí tài, phương tiện chuyên dùng quân sự,công an; quân trang (bao gồm cả phù hiệu, cấp hiệu, quân hiệu của quân đội, công an), quân dụng cho lực lượng vũ trang; linh kiện, bộ phận, phụ tùng, vật tư và trang thiết bị đặc chủng, công nghệ chuyên dùng chế tạo chúng

2

Các chất ma túy

3

Hóa chất bảng 1 (theo Công ước quốc tế)

4

Các sản phẩm văn hóa phản động, đồi trụy, mê tín dị đoan hoặc có hại tới giáo dục thẩm mỹ, nhân cách

5

Các loại pháo (thành phẩm ko bao gồm thuốc pháo

6

Đồ chơi nguy hiểm, đồ chơi cú hại tới giáo dục nhân cách và sức khỏe của trẻ em hoặc tới an ninh, trật tự, an toàn xã hội (bao gồm cả các chương trình trò chơi điện tử)

7

Thuốc thú y, thuốc bảo vệ thực vật cấm hoặc chưa được phép sử dụng tại Việt Nam theo quy định tại Pháp lệnh Thú y, Pháp lệnh Bảo vệ và kiểm dịch thực vật

8

Thực vật, động vật hoang dã (bao gồm cả vật sống và các bộ phận của chúng đó được chế biến) thuộc danh mục điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên quy định và các loại thực vật, động vật quý hiếm thuộc danh mục cấm khai thác và sử dụng

9

Thủy sản cấm khai thác, thủy sản có dư lượng chất độc hại vượt quá giới hạn cho phép, thủy sản có độc tố tự nhiên gây nguy hiểm đến tính mạng con người

10

Phân bón không có trong danh mục được phép sản xuất, kinh doanh và sử dụng tại Việt Nam

11

Giống cây trồng không có trong danh mục được phép sản xuất, kinh doanh; giống cây trồng gây hại đến sản xuất và sức khỏe con người, môi trường, hệ sinh thái

12

Giống vật nuôi không có trong danh mục được phép sản xuất, kinh doanh; giống vật nuôi gây hại cho sức khỏe con người, nguồn gen vật nuôi, môi trường, hệ sinh thái

13

Khoáng sản đặc biệt, độc hại

14

Phế liệu nhập khẩu gây ô nhiễm môi trường

15

Các loại thuốc chữa bệnh cho người, các loại vắc xin, sinh phẩm y tế, mỹ phẩm, hóa chất và chế phẩm diệt côn trùng, diệt khuẩn trong lĩnh vực gia dụng và y tế chưa được phép sử dụng tại Việt Nam

16

Các loại trang thiết bị y tế chưa được phép sử dụng tại Việt Nam

17

Phụ gia thực phẩm, chất hỗ trợ chế biến thực phẩm, vi chất dinh dưỡng, thực phẩm chức năng, thực phẩm có nguy cơ cao, thực phẩm được bảo quản bằng phương pháp chiếu xạ, thực phẩm có gen đã bị biến đổi chưa được cơ quan nhà nước có thẩm quyền cho phép


 

18

Sản phẩm, vật liệu có chứa amiăng thuộc nhóm amfibole

19

Thuốc lá điếu, xì gà và các dạng thuốc lá thành phẩm khác nhập lậu

  

B

Dịch vụ (cấm)

1

Kinh doanh mại dâm, tổ chức mại dâm, buôn bán phụ nữ, trẻ em

2

Tổ chức đánh bạc, gá bạc dưới mọi hình thức

3

Dịch vụ điều tra bí mật xâm phạm lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân

4

Hoạt động kinh doanh môi giới kết hôn có yếu tố nước ngoài nhằm mục đích kiếm lời

5

Hoạt động kinh doanh môi giới nhận cha, mẹ, con, nuôi con nuôi có yếu tố nước ngoài nhằm mục đích kiếm lời


 

2.4. Các tội sản xuất, buôn bán hàng giả (các điều 156, 157,158)

2.4.1. Định nghĩa:

2.4.2. Các dấu hiệu pháp lý:

* Đối tượng tác động: hàng giả về chất lượng hoặc công dụng (hàng giả về nội dung) -> Thông tư liên tịch 10/2010/ hàng giả

Hai loại hàng giả

+ Hàng giả về nội dung

- Hàng giả về chất lượng: không đảm bảo tiêu chuẩn chất lượng tối thiểu dành cho hàng hóa đó

- Hàng giả về công dụng: không có tính năng tên gọi như hàng hóa đó, treo đầu dê bán thịt chó

+ Hàng giả về hình thức

- Hàng giả nhãn hiệu, kiểu dáng công nghiệp, xuất xứ

- Hàng giả về nhãn hàng hóa

- Sản xuất: tạo ra

- Buôn bán: mua xong bán lại

-> Thiệt hại nhà SX SP đó, thiệt hại cho người tiêu dùng

=> điều 156, 157, 158 giả về nội dung còn giả về hình thức (điều 171 xâm phạm quyền SH công nghiệp)

* Hành vi:

- Sản xuất;

- Buôn bán.

Giả nội dung rồi nhưng nhãn mác không có thì cũng không bán được, giả luôn SH công nghiệp. Đánh giá tính nguy hiểm nếu nguy hiểm thì xử 2 tội.


 

2.5. Tội kinh doanh trái phép (điều 159)

a. Định nghĩa: 3 DAÏNG HV KDTP (Ñ. 159)

b. Các dấu hiệu pháp lý:

Hành vi khách quan: kinh doanh trái phép cấu thành tội phạm thuộc một trong các trường hợp sau:

- Đã bị xử phạt hành chính;

- Đã bị kết án nhưng chưa được xoá án tích;

- Hàng phạm pháp có trị giá từ 100 triệu đồng trở lên.

Thực tiễn: tội đầu cơ: chưa xử vụ nào -> không phù hợp với nền kinh tế thị trường.


 

2.6. Tội trốn thuế (điều 161)

2.6.1. Định nghĩa:

2.6.2. Các dấu hiệu pháp lý:

a. Hành vi: trốn thuế cấu thành tội phạm thuộc một trong các trường hợp sau:

- Số tiền trốn thuế từ 50 triệu đồng trở lên;

- Đã bị xử phạt hành chính;

- Đã bị kết án nhưng chưa được xoá án tích;


 

Buôn lậu (trái phép, không đúng phép) với trốn thuế xuất nhập khẩu ( kinh doanh là hợp pháp, trốn thuế phải đóng)

Trốn thuế: khai khống giảm số lượng, kê khai hàng hóa khác 100 tấn thành 10 tấn để trốn thuế à buôn lậu 90 tấn

Điều 162 : lừa dối khách hàng -> Lừa đảo (có nhắm đến chủ thể xác định) khác lừa dối (tính trung thực trong SXKD, không quan tâm nạn nhân là ai)

Điều 163 : Cho vay lãy nặng, chuyên bốc lột: có đội ngũ siết nợ, bảo kê

2.7. Tội cố ý làm trái quy định của nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng (điều 165)

a) Định nghĩa:

b) Các dấu hiệu pháp lý:

* Hành vi: lợi dụng chức vụ, quyền hạn làm trái các quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế cấu thành tội phạm thuộc một trong các trường hợp sau:

- Gây thiệt hại về tài sản trị giá 100 triệu đồng trở lên;

- Đã bị xử lý kỷ luật về hành vi này mà còn vi phạm gây hậu quả nghiêm trọng;

* Lỗi: cố ý.

* Chủ thể đặc biệt.


 

2.8. Tội vi phạm các quy định về khai thác và bảo vệ rừng (điều 175)

2.8.1. Định nghĩa:

2.8.2. Các dấu hiệu pháp lý:

* Đối tượng tác động: tài nguyên rừng (cây rừng).

* Hành vi:

- Khai thác trái phép cây rừng hoặc có hành vi khác.

- Vận chuển, buôn bán gỗ trái phép.

(Lưu ý: liên quan đến các loại gỗ khai thác trái phép).

* Hành vi khách quan cấu thành tội phạm khi:

- Gây hậu quả nghiêm trọng;

- Đã bị xử phạt hành chính;

- Đã bị kết án nhưng chưa được xoá án.


 

2.9. Tội làm, tàng trữ, vận chuyển, lưu hành tiền giả (đưa vào lưu thông, phân biệt với lừa đảo), ngân phiếu giả, công trái giả (điều 180).

2.9.1. Định nghĩa:

2.9.2. Các dấu hiệu pháp lý:

* Đối tượng tác động: tiền giả, ngân phiếu giả, công trái giả.

* Hành vi khách quan:

- Làm ra;

- Tàng trữ;

- Vận chuyển;

- Lưu hành

Không có nhận xét nào:

Đăng nhận xét